กองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคม คือ กองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐานประเภทหนึ่งที่จัดตั้งขึ้นเพื่อลงทุนในทรัพย์สินโครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมเป็นหลัก โดยทรัพย์สินโครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมที่กองทุนสามารถลงทุนได้ประกอบด้วย 2 ส่วนหลัก คือ

1. 1

   ทรัพย์สินประเภท Passive ได้แก่ เสาโทรคมนาคม สายใยแก้วนำแสง เป็นต้น

2. 2

   ทรัพย์สินประเภท Active ได้แก่ อุปกรณ์สื่อสัญญาณและอุปกรณ์รับ-ส่งสัญญาณที่แขวนบนเสาโทรคมนาคม ซึ่งโครงสร้างพื้นฐานเหล่านี้จำเป็นสำหรับการใช้อุปกรณ์โทรคมนาคมทั่วไป เช่น โทรศัพท์เคลื่อนที่ แทบเล็ต เป็นต้น

ซึ่งโครงสร้างพื้นฐานเหล่านี้สามารถรองรับการใช้งานโทรคมนาคมโดยทั่วไป เช่น การรับและส่งสัญญาณโทรศัพท์เคลื่อนที่ไม่ว่าจะเป็นทางเสียงหรือข้อมูลผ่านอุปกรณ์โทรศัพท์เคลื่อนที่และแทบเล็ต เป็นต้น ทั้งนี้ ในปัจจุบันผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคมซึ่งให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่รายใหญ่ในประเทศจะมีการวางโครงข่ายโทรคมนาคมของตัวเอง ทั้งเสา สายไฟ
เบอร์ออพติก อุปกรณ์รับและส่งสัญญาณ และสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ซึ่งในความเป็นจริงแล้ว ผู้ประกอบการสามารถใช้โครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมเหล่านี้ร่วมกันได้ อาทิ เสาหนึ่งต้นสามารถรองรับผู้ประกอบกิจการโทรคมนาคมได้ถึง 4-8 ราย

การจัดตั้งกองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคม จึงเปรียบเสมือนกับการรณรงค์ให้ผู้ประกอบการใช้โครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมร่วมกัน ก่อให้เกิดการใช้ประโยชน์จากสินทรัพย์ที่มีอยู่อย่างเต็มที่ ผู้ประกอบการโทรคมนาคมรายใหม่ๆ สามารถพัฒนาเครือข่ายเพื่อให้บริการโทรคมนาคมต่อผู้บริโภคได้ แม้จะไม่มีเสาหรืออุปกรณ์โครงข่ายเป็นของตัวเอง ลดการลงทุนซ้ำซ้อนและยังช่วยลดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม โดยผู้ถือหน่วยลงทุนในกองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมดังกล่าว จะได้รับผลตอบแทนอันเกิดจากรายได้จากการให้ผู้ประกอบการเช่าทรัพย์สินโครงสร้างพื้นฐานเพื่อใช้ในการประกอบกิจการโทรคมนาคมต่อไป หรือจากการจัดหาประโยชน์จากทรัพย์สินโครงสร้างพื้นฐานในรูปแบบอื่นที่กฎหมายหลักทรัพย์อนุญาตให้ทำได้

Infrastructure Sharing คือ การใช้โครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมร่วมกันไม่ว่าจะเป็นเสาโทรคมนาคม (Tower) อุปกรณ์รับและส่งสัญญาณ (Antenna System) ระบบสื่อสัญญาณ (transmission) สถานที่ติดตั้งอุปกรณ์สถานีฐาน (Site) รวมทั้งสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ เช่น แหล่งจ่ายไฟ ระบบปรับอากาศ เป็นต้น

ทำไมจึงต้องมีการใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกัน

• อุปกรณ์พื้นฐานทางด้านโทรคมนาคม มีความสำคัญต่อระบบการสื่อสารและใช้ระยะเวลาในการก่อสร้างและติดตั้งค่อนข้างนาน อีกทั้งมีการดำเนินงานค่อนข้างยุ่งยากไม่สะดวก
• ปัจจุบันพบว่าผู้ประกอบการมีการลงทุนซ้ำซ้อนกันอยู่ ถ้าจะให้ผู้ประกอบการรายใหม่เข้ามาลงทุนโครงสร้างพื้นฐานอีกก็จะเป็นการลงทุนที่ซ้ำซ้อนและเป็นการสิ้นเปลืองโดยเปล่าประโยชน์ ทำให้เกิดการเสียเปรียบทางการแข่งขันระหว่างผู้ประกอบการรายเดิมและผู้ประกอบการรายใหม่ ส่งผลให้แนวโน้มในการเกิดผู้ประกอบการรายใหม่ในตลาดยากมากขึ้น

ประโยชน์ที่ได้จากการใช้โครงสร้างพื้นฐานโทรคมนาคมร่วมกัน

• ลดการลงทุนที่ซ้ำซ้อนกัน
• เพิ่มประสิทธิภาพในการแข่งขัน
• ลดอุปสรรคในการเข้าสู่ตลาดของผู้ประกอบการใหม่
• ผู้ประกอบการใหม่มองเห็นโอกาสในการดำเนินธุรกิจได้มากขึ้น
• ผู้ประกอบการมีเงินเหลือจากการลงทุน ซึ่งสามารถนำเงินนั้นมาจัดสรรเพื่อพัฒนาการให้บริการเครือข่ายให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ตัวอย่างการใช้ทรัพยากรพื้นฐานร่วมกันในประเทศต่างๆ

ประเทศสเปนและสหราชอาณาจักร

• ในยุโรปส่วนใหญ่มีการส่งเสริมการใช้ทรัพยากรร่วมกันอย่างต่อเนื่องและเนื่องจากการที่ผู้ประกอบการส่วนใหญ่ต้องชำระค่าใบอนุญาต 3G เป็นจำนวนเงินที่สูงมาก ทำให้ผู้ประกอบการส่วนใหญ่มีการพิจารณาว่าจะใช้ทรัพยากรพื้นฐานร่วมกันในการให้บริการ 3G
• ตัวอย่างเช่น ข้อตกลงระหว่างบริษัท Orange และ Vodafone ในประเทศสเปนและสหราชอาณาจักร ช่วยลดต้นทุนลงได้มากถึง 30% ในสหราชอาณาจักรลดจำนวนสถานีฐานลงไปได้ประมาณ 40% ในสเปน แต่ให้บริการครอบคลุมพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ

ประเทศแคนาดา

• รัฐบาลได้กำหนดนโยบายในการประมูลคลื่นความถี่ย่าน 2 GHz ไว้ว่าจะสำรองคลื่นความถี่ไว้ให้ผู้ประกอบการรายใหม่ และจะต้องมีการกำหนดให้ใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกัน ซึ่งรวมถึงสายอากาศ (Antenna) เสาโทรคมนาคม และ Infrastructure Sites และต้องมีการให้บริการข้ามโครงข่ายโทรศัพท์เคลื่อนที่ (Roaming) ให้แก่ผู้ประกอบการรายใหม่

ประเทศมาเลเซีย

• The Malaysian Communications and Multimedia Commission (MCMC) มีการกำหนดให้ใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกัน เป็นกฏเกณฑ์ในการออกใบอนุญาต ให้ใช้คลื่นความถี่สำหรับโทรศัพท์เคลื่อนที่ 3G
• ผู้ประกอบการจะต้องแสดงให้เห็นว่า สามารถมีส่วนร่วมในการใช้โครงสร้างพื้นฐานร่วมกันทั้งโครงสร้างพื้นฐานทางกายภาพ เช่น เสา หรือสถานีฐาน และความจุของเครือข่าย (Network Capacity) เป็นต้น

*ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ